نصب دوربین مداربسته در مجتمع یکی از موضوعات پربحث در میان ساکنان ساختمانها، مدیران مجتمعها و حتی وکلای دادگستری است؛ زیرا این موضوع، دو حق مهم را همزمان درگیر میکند: حق امنیت و حق حریم خصوصی. به همین دلیل قانونگذار برای جلوگیری از هرگونه سوءاستفاده یا اختلاف، مقررات مشخصی درباره نصب این تجهیزات تعیین کرده است.
در این مقاله، بهصورت کامل و با جزئیات عملی، تمام جنبههای حقوقی، وظایف مدیران، محدودیتها، ممنوعیتها و نکات قانونی مرتبط با نصب دوربین مداربسته در راهرو، لابی، ورودیها و پارکینگ مجتمعهای مسکونی و تجاری را بررسی میکنیم.
اهمیت قانونی و امنیتی نصب دوربین در فضای مشترک ساختمان
دلایل مختلفی وجود دارد که باعث میشود هیئتمدیره مجتمعها تصمیم به نصب این تجهیزات بگیرد. افزایش سرقتهای مجتمعها، ورود افراد ناشناس، خرابی خودروها در پارکینگ، و موارد مشابه، همگی نیاز به رصد دوربین را مهم میکنند. اما موضوعی که چالش ایجاد میکند این است که این فضاها، مشاعات قانونی محسوب میشوند. بنابراین نصب هرگونه وسیله در آنها مانند دوربین، مشمول قانون است و نمیتوان بدون تصویب و رضایت ساکنان اقدام کرد.
دقیقاً همین جاست که موضوع نصب دوربین مداربسته در مجتمع از حالت فنی خارج شده و به یک موضوع حقوقی تبدیل میشود.
از طرف دیگر، در برخی مجتمعها اختلافاتی مانند تخلفات ساختمان رخ میدهد که مدیران برای پیشگیری از این مشکلات، به سمت نظارت تصویری میروند. اما حتی این دلایل نیز باعث نمیشود قانون نادیده گرفته شود؛ بلکه نصب دوربین فقط زمانی معتبر است که مطابق ضوابط قانونی انجام شده باشد.
چه فضاهایی در مجتمعها اجازه نصب دوربین دارند؟
بر اساس قوانین مرتبط با آپارتماننشینی و حقوق شهروندی، برخی فضاها کاملاً مجاز برای نصب دوربین هستند، اما برخی دیگر بهطور کامل ممنوع میباشند.
در ادامه، فضاهایی که نصب دوربین در آنها مجاز است آورده شده:
فضاهای مجاز
- راهروهای طبقات
- پارکینگها
- ورودی اصلی ساختمان
- لابی و ورودی آسانسور
- محوطه بیرونی مجتمع
- محل تحویل کالا یا باربری
- پشتبام (در صورت وجود تجهیزات حساس مانند موتورخانه کولر یا آنتن مرکزی)
اگرچه این موارد قانونی هستند، اما مشروط به اینکه نصب دوربین مداربسته در مجتمع با تصویب رسمی ساکنان انجام شود. این تصویب میتواند در جلسه رسمی یا صورتجلسه کتبی اتفاق بیفتد.
فضاهای کاملاً ممنوع
- داخل واحدهای مسکونی
- بالکن یا تراس خصوصی
- مقابل درب واحدهای افراد به نحوی که داخل ساختمان دیده شود
- سرویس بهداشتی و حمامهای عمومی مجتمع
- اتاقهای لباس کارکنان یا فضاهای خصوصی
این بخشها به دلیل اینکه مصداق «حریم خصوصی» هستند، حتی با رضایت برخی افراد نیز قابل نصب نیستند. همچنین نصب دوربین در ورودی واحد دیگران میتواند مصداق مزاحمت یا جرم تلقی شود و با شکایت ساکن، پیگرد قانونی داشته باشد.
نقش مدیر ساختمان در فرآیند نصب دوربین
مدیر یا هیئتمدیره مجتمع مسئولیت مهمی در این زمینه دارد. زیرا هرگونه اقدام بدون مجوز میتواند باعث ایجاد اختلاف و حتی شکایت حقوقی شود.
اگر مدیر قصد داشته باشد برای کنترل وضعیت، اقداماتی مانند افزایش ایمنی یا حتی مدیریت هزینهها از جمله نحوه محاسبه شارژ ساختمان برای مدیر ساختمان را شفافسازی کند، باز هم لازم است نصب دوربینها مطابق قانون و با رأیگیری جمعی انجام شود.
وظایف مدیر در خصوص دوربینها شامل:
- اخذ مصوبه کتبی از ساکنان
- اعلام رسمی محل نصب و تعداد دوربینها
- تعیین فرد مسئول برای نگهداری و حفاظت از تصاویر
- تعیین مدت نگهداری فایلها
- جلوگیری از سوءاستفاده احتمالی
- اطلاعرسانی کتبی درباره وجود دوربینها
چه شرایط حقوقی باعث میشود نصب دوربین قانونی باشد؟
برای اینکه نصب دوربین مداربسته در مجتمع قانونی باشد باید سه شرط اصلی رعایت شود:
1. تصویب مجمع ساکنان
بدون تصویب اکثریت، نصب دوربین غیرقانونی است. بنابراین باید در جلسه رسمی درباره آن بحث و رأیگیری شود.
2. اطلاعرسانی واضح
نصب برچسب و تابلوهایی مبنی بر «این مکان مجهز به دوربین مداربسته است» الزامی است. پنهان کردن دوربین همیشه غیرقانونی است.
3. رعایت حریم خصوصی افراد
حتی اگر موافقت وجود داشته باشد، باز هم دوربین نباید داخل واحدهای مسکونی یا فضاهای خصوصی را پوشش دهد.
این سه شرط اساس حقوقی نصب دوربین مداربسته در آپارتمان محسوب میشود و تخطی از هرکدام میتواند جرم ایجاد کند.
دوربین در پارکینگ؛ الزامی یا اختیاری؟
پارکینگ یکی از متداولترین محلها برای نصب دوربین است. دلیل آن نیز سوانح، برخورد خودروها، سرقت لوازم خودرو و ورود افراد ناشناس است.
اما از نظر حقوقی نکته مهم این است که نصب دوربین مداربسته در مجتمع در پارکینگ نیز باید با مصوبه رسمی انجام شود.
حتی اگر مدیر قصد داشته باشد موضوع را با استناد به مسائل امنیتی توجیه کند، باز هم نصب دوربین بدون صورتجلسه معتبر نیست.
آیا نصب دوربین میتواند دلیل اختلاف میان ساکنان شود؟
بله، در بسیاری از مجتمعها اختلافات شدیدی در خصوص محل نصب، زاویه دید و نحوه ضبط فیلمها ایجاد میشود.
گاهی افراد ادعا میکنند دوربین رو به واحد آنهاست یا پارکینگ را بیش از حد پوشش میدهد.
در بعضی مواقع نیز مانند مزایا و معایب زندگی در طبقه همکف ساختمان موضوع حساستر میشود، زیرا افراد طبقه همکف نسبت به دید دوربین نسبت به پنجره یا ورودی واحدشان نگران میشوند.
اگر یکی از ساکنان بدون اجازه، اقدام به نصب دوربین کند، سایر ساکنان میتوانند بهصورت قانونی اقدام کنند.
بررسی حقوقی عدم رعایت قوانین نصب دوربین
اگر مدیر یا یکی از ساکنان اقدام به نصب دوربین بدون اجازه کند، امکان پیگیری قانونی وجود دارد. این پیگیری بر اساس موارد زیر انجام میشود:
- شکایت به دلیل نقض حریم خصوصی
- درخواست جمعآوری دوربین
- شکایت کیفری در صورت سوءاستفاده از تصاویر
- الزام مدیر به رعایت قوانین مشاعات
گاهی این موضوع حتی ممکن است در دستهبندی تخلفات ساختمان نیز قرار بگیرد و بهعنوان یک تخلف ساختمانی در پرونده مجتمع ثبت شود.
آیا میتوان از فیلم دوربینها برای طرح دعوا استفاده کرد؟
بله، در صورتی که نصب دوربین قانونی بوده باشد، میتوان از تصاویر آن بهعنوان دلیل یا اماره قضایی در دادگاه استفاده کرد.
اما اگر دوربین غیرقانونی نصب شده باشد، معمولاً تصاویر قابلیت استناد ندارند و ممکن است خود فرد فیلمبردار متخلف شناخته شود.
نصب دوربین و موضوع تراکم و ساختوساز
گاهی دوربینها برای نظارت بر روند ساختوساز نصب میشوند.
در این موارد، برخی مدیران از تصاویر دوربین برای بررسی تخلفات یا رعایت بررسی قانون جدید تراکم ساختمان استفاده میکنند.
این کار قانونی است، به شرطی که برای بخشهای مشاع نصب شده باشد و تصویری از واحدهای خصوصی ثبت نکند.
آیا نصب دوربین باعث کاهش ارزش یا جذابیت خرید آپارتمان میشود؟
در بیشتر موارد، نصب دوربین باعث افزایش امنیت و محبوبیت ساختمان میشود.
اما اگر دوربینها در بخشهایی نصب شده باشند که حریم خصوصی افراد را نقض کند، ممکن است خریداران با دید منفی به ملک نگاه کنند و بپرسند چه آپارتمانهایی را نباید بخریم؟ زیرا چنین مسائلی میتواند نشانه وجود مشکلات مدیریتی باشد.
جمع بندی
نصب دوربین مداربسته در مجتمع موضوعی بسیار حساس است، زیرا امنیت و حریم خصوصی را همزمان تحت تأثیر قرار میدهد.
برای اینکه این اقدام کاملاً قانونی باشد، باید:
- مصوبه ساکنان وجود داشته باشد
- اطلاعرسانی شفاف انجام شود
- حریم خصوصی رعایت شود
- محلهای ممنوعه رعایت شود
- مدیریت مجتمع نگهداری امن از تصاویر را تضمین کند
در نهایت، توصیه میشود مدیران مجتمعها تمام مراحل تصویب و نصب را مکتوب و ثبتشده انجام دهند تا در آینده هیچ اختلافی پیش نیاید.
